Remineraliserende tandpasta

Iedereen spreekt tegenwoordig over de darmen en dat we ze goed moeten verzorgen om gezond te zijn. Dit klopt natuurlijk. Het microbioom in onze mond is echter minstens even belangrijk voor onze algemene gezondheid en een juiste ph (zuurtegraad) is hierbij onontbeerlijk. Elke bacterie heeft zijn favoriete zuurtegraad om in te leven en te groeien. Is de zuurtegraad te hoog of te laag in een bepaald orgaan of weefsel, dan krijg je daar groei van bacteriën die voor die plek niet gunstig zijn.

Verder is het ook zo dat als de ph van de mond verstoord is, dit invloed heeft op de ph van het volgende orgaan in het spijsverteringstraject, zijnde de maag, die weer invloed heeft op de ph van de dunne darm en vervolgens de dikke darm. De juiste ph op elke plek in ons maag-darm kanaal geeft dus de juiste omgeving aan bacteriën en enzymen die nodig zijn op die specifieke plek om oa ons voedsel goed te verteren en voedingsstoffen optimaal op te nemen. Verkeerde bacteriën op een plek kunnen spijsverteringsproblemen en allerlei maag- en darmklachten geven (denk bijvoorbeeld aan een opgezwollen buik en hevige krampen). Een goede vertering start dus al in de mond.

Niet onbelangrijk in dit verhaal is de invloed van stress, hierdoor wordt ons speeksel plakkerig en zuurder dan het hoort te zijn (het lichaam verwacht ook niet te moeten gaan eten en verteren als we voor een stressor staan). Eten en verteren horen bij ontspanning en het parasympatische zenuwstelsel (het zenuwstelsel van ontspanning). Mindful eten en stressmanagement zijn dus belangrijk voor een goede vertering en mondgezondheid.

Speeksel en tanden werken samen in het in balans houden van de ph (zuurtegraad) en het onderhouden van een gezonde mond. Een van de functies van speeksel is het remineraliseren van tanden en het remmen van demineraliseren van tanden. Hiervoor is het belangrijk dat ons speeksel en onze biofilm op onze wangen en tanden een neutrale ph hebben, om verzuring afkomstig van verzurend voedsel te kunnen bufferen. Speeksel bevat een fosfaat- of bicarbonaatbuffer om verzuring te bufferen: zij vangen zuren weg. Als je verzurende voeding hebt gegeten buffert het speeksel eerst (preventie van demineralisatie van de tanden) en de tanden doen dit zelf ook, ze bufferen het zuur en worden een beetje afgebroken. Daarna bouwt het speeksel de tanden weer op: ze remineraliseren de tanden. Als de voeding te zuur is, kan het zijn dat het speeksel het niet meer kan bolwerken, het wordt dan zelf zuur. Het kan dan niet meer bufferen en het kan ook niet de tanden remineraliseren. De tanden worden dan blijvend opgeofferd en afgebroken of gedemineraliseerd om dit zuur te bufferen, en zo ontstaan gaatjes of caries. Dit is een bescherming tegen ontwikkeling van ongunstige bacteriën zoals de streptococcus mutans. Die groeit goed en graag in een zuur milieu én produceert zelf ook nog eens extra zuur. Als deze bacterie of andere ongunstige bacteriën kunnen prolifereren en in het bloed terechtkomen, kan dit allerlei gezondheidsklachten veroorzaken. Als deze bacteriën op onze huid terechtkomen kunnen zij daar ook allerlei huidproblemen veroorzaken.

Voldoende mineralen in je voeding zoals magnesium, fosfor en calcium (groene groenten, zeewier, noten, …) zijn dus belangrijk om onze tanden te beschermen en de ph in de mond weer in balans te brengen. Matig consumeren van verzurend voedsel is natuurlijk ook een goed idee. De mond spoelen met water na je maaltijd helpt ook.

Stress aanpakken, mindful kauwen en eten en een goede orale hygiëne kunnen ook helpen om je mond in balans te houden. Denk aan het gebruik van ragertjes en zelfgemaakt mondspoelmiddel met etherische oliën in. Het knabbelen op ajuinen en manukahoning hebben ook een gunstige invloed op de biofilm in onze mond.

Ik had al veel gelezen over het zelf maken van een remineraliserende tandpasta op basis van calciumpoeder uit biologische eierschalen en ik wilde dit al lang zelf eens proberen. Je kan er veel blogs over terugvinden, maar wat betreft wetenschappelijke studies is het eerder beperkt. Ik vond wel deze studie die veelbelovend klinkt: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25954701/, en het lijkt logisch dat calcium toevoegen aan je tandpasta een gunstig effect heeft op je mond, in het licht van wat ik hierboven schreef. Daarnaast vind ik het ook leuk om alles zoveel mogelijk te hergebruiken. Wij eten best veel eitjes en het bespaart je ook geld als je dingen zelf maakt. Deze tandpasta gebruik ik om af te wisselen met andere tandpasta’s. Na het poetsen met deze pasta voelen mijn tanden heel schoon en fris.

Recept calciumpoeder:

• 12 biologische eierschalen
• Spoel ze goed om met water, verwijder het eiwit maar niet het membraan
• Kook de eierschalen minimaal 10 minuten en laat ze een nachtje drogen op een handdoek
• Leg ze op een bakplaat en steek ze een kwartier in de oven op 140 graden, tot ze helemaal droog zijn
• Laat ze afkoelen en maal ze in een blendermolentje of keukenmachine tot een fijn poeder

Recept tandpasta:

• 5 theelepels calciumpoeder
• 2 theelepels baking soda (liefst zonder aluminium)
• 5 theelepels kokosolie
• Essentiële oliën:
  • Tea tree olie: antibacteriële werking
  • Pepermunt olie: antibacteriële werking en frisse adem
  • Kruidnagel olie: antibacteriële werking, voor sterk en gezond tandvlees

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25954701/

https://www.natuurdietisten.nl/tanderosie-en-voeding/

https://zerowastechef.com/2016/10/12/tooth-powder/

Brand H.S., Tjoe Fat G.M., Veerman E.C.I. The effects of saliva on the erosive potential of three different wines. Aust Dent J. 2009 Sep;54(3):228-32. doi:10.1111/j.1834-7819.2009.01124.x

El Aidi H., Bronkhorst E.M., Huysmans M.C., Truin G.J. Dynamics of tooth erosion in adolescents: a 3-year longitudinal study. J Dent 2010;38:131-137

Gambon D.L., Brand, H.S., Veerman E.C.I. Dental erosion in the 21st century: what is happening to nutritional habits and lifestyle in our society? BDJ 2012; 213: 55 – 57

Lussi A., Jaeggi T., Zero D. The role of diet in the aetiology of dental erosion. Caries Res 2004 suppl 1:34-44 335-342